Câu gián tiếp (reported speech hoặc indirect speech) trong tiếng Anh được sử dụng để tường thuật lại lời nói của người khác mà không dùng dấu ngoặc kép như trong lời nói trực tiếp (direct speech). Khi chuyển từ trực tiếp sang gián tiếp, cần thay đổi thì của động từ, đại từ, trạng từ thời gian và nơi chốn để phù hợp với ngữ cảnh. Dưới đây là các quy tắc, cách sử dụng và ví dụ minh họa.

1. Quy Tắc Chung Khi Chuyển Sang Câu Gián Tiếp

• Động từ tường thuật: Thường dùng "say", "tell", "ask", v.v.
  • "Say" + (to + tân ngữ) + that + mệnh đề gián tiếp.
  • "Tell" + tân ngữ + that + mệnh đề gián tiếp.
• Thay đổi thì (Backshift): Nếu động từ tường thuật ở thì quá khứ (said, told), thì của động từ trong lời nói trực tiếp sẽ lùi một thì.

• Lưu ý: Không lùi thì nếu:
  • Động từ tường thuật ở hiện tại (says, tells).
  • Là sự thật hiển nhiên hoặc quy luật (e.g., "The sun rises in the east.").
• Thay đổi đại từ và tính từ sở hữu:
  • I/You → He/She/It/They (tùy ngữ cảnh).
  • My/Your → His/Her/Its/Their.
  • We/Us → They/Them.
• Thay đổi trạng từ thời gian và nơi chốn:

2. Câu Gián Tiếp Với Lời Nói (Statements)

Cấu trúc:

Subject + said/told + (that) + mệnh đề gián tiếp (thay đổi thì, đại từ, v.v.)

Ví dụ:

• Trực tiếp: He said, "I am tired."
• Gián tiếp: He said (that) he was tired.
• (Anh ấy nói rằng anh ấy mệt mỏi.)
• Trực tiếp: She said, "We will go tomorrow."
• Gián tiếp: She said (that) they would go the next day.
• (Cô ấy nói rằng họ sẽ đi vào ngày mai.)
• Trực tiếp: "The Earth is round," the teacher said.
• Gián tiếp: The teacher said (that) the Earth is round.
• (Không lùi thì vì sự thật hiển nhiên.)

3. Câu Gián Tiếp Với Câu Hỏi (Questions)

• Câu hỏi Yes/No:
• Cấu trúc: Subject + asked + (if/whether) + mệnh đề gián tiếp (dạng khẳng định).
• Ví dụ:
  • Trực tiếp: "Are you happy?" he asked.
  • Gián tiếp: He asked if/whether I was happy.
  • (Anh ấy hỏi liệu tôi có hạnh phúc không.)
  • Trực tiếp: "Can you help me?" she asked.
  • Gián tiếp: She asked if/whether I could help her.
  • (Cô ấy hỏi liệu tôi có thể giúp cô ấy không.)
• Câu hỏi Wh- (What, Where, When, v.v.):
• Cấu trúc: Subject + asked + từ hỏi + mệnh đề gián tiếp (dạng khẳng định).
• Ví dụ:
  • Trực tiếp: "Where do you live?" he asked.
  • Gián tiếp: He asked where I lived.
  • (Anh ấy hỏi tôi sống ở đâu.)
  • Trực tiếp: "What time is it?" she asked.
  • Gián tiếp: She asked what time it was.
  • (Cô ấy hỏi mấy giờ rồi.)

4. Câu Gián Tiếp Với Mệnh Lệnh, Yêu Cầu (Commands/Requests)

Cấu trúc:

• Khẳng định: Subject + told/asked + tân ngữ + to + V (nguyên thể).
• Phủ định: Subject + told/asked + tân ngữ + not to + V (nguyên thể).

Ví dụ:

• Trực tiếp: "Close the door," he said.
• Gián tiếp: He told me to close the door.
• (Anh ấy bảo tôi đóng cửa.)
• Trực tiếp: "Don't touch that," she said.
• Gián tiếp: She told me not to touch that.
• (Cô ấy bảo tôi đừng chạm vào đó.)
• Trực tiếp: "Please help me," he said.
• Gián tiếp: He asked me to help him.
• (Anh ấy yêu cầu tôi giúp anh ấy.)

5. Một Số Lưu Ý Đặc Biệt

• Câu cảm thán: Chuyển thành gián tiếp bằng cách dùng "exclaim" hoặc mô tả cảm xúc.
• Ví dụ: Trực tiếp: "What a beautiful day!" she said.
• Gián tiếp: She exclaimed that it was a beautiful day.
• Câu hỏi tu từ hoặc lời khuyên: Có thể dùng "advise", "suggest", v.v.
• Ví dụ: Trực tiếp: "You should study harder," he said.
• Gián tiếp: He advised me to study harder.
• Không thay đổi thì nếu động từ tường thuật ở hiện tại:
• Ví dụ: Trực tiếp: "I love you," he says.
• Gián tiếp: He says (that) he loves me.
• Dùng "that" hoặc bỏ: "That" có thể bỏ trong câu gián tiếp với statements.